Theatervoorstelling 7 keer 7

‘Wat ik gedroomd heb, is gebeurd’

ERMELO - Eenmaal besmet met het theatervirus, altijd besmet. En wie mocht denken dat Arja Kooistra-van der Lelie (69) ondertussen wel een keertje achter de geraniums zit, heeft het flink mis. Nog altijd is de theatermaker actief.

,,Kijk, dit verband om de lijst moet ik eigenlijk vernieuwen. Het was wit, maar door de zuren van het hout is het vergeeld.’’ Terwijl we niet alleen naar de lijst kijken, maar ook naar het schilderij, roept ze verschrikt: ,,Oh, het staat op z’n kop. O-oh, dat zie ik nu pas.'’ Tijdens een expositie van haar zeven schilderijen van Barmhartigheid in Achterveld had een van de bezoekers haar gevraagd waarom ze niet waren gesigneerd. ,,Vervolgens gaf ze me een zwarte stift en schreef ik m’n naam op de schilderijen. Toen begonnen bij mij de tranen te stromen. Ik huilde, want nu waren ze pas echt af.’’
De schilderijen heeft Kooistra enkele jaren geleden al gemaakt. ,,Ik heb deze schilderijen gemaakt omdat ik ooit ergens gezien en gelezen had over de zeven werken van Barmhartigheid. Dat wil ik ook, dat wil ik maken, maar natuurlijk wel op m’n eigen manier. Ik heb er wel heel lang over gedaan, want dan leg je t weer weg, en opeens begin je weer eens aan.’’

Mattheüs 25

De schilderijen zijn het uitgangspunt voor de theatervoorstelling 7 x 7 die op 14 december in De Dialoog wordt opgevoerd. Ze zijn door Kooistra gemaakt naar aanleiding van Mattheüs 25. In eerste instantie schreef Kooistra bij de schilderijen teksten. ,,Het waren heel indringende teksten, maar wel veel te moeilijk. Toen zei iemand tegen mij dat die teksten misschien nog wel mooier waren dan de schilderijen. Dat kun je pijnlijk vinden, maar je kunt ook zeggen: ‘je kunt er dus toch ook goed over schrijven’. Toen ben ik gaan schrijven en bedacht ik dat ik met zeven vrouwen met deze schilderijen bezig wilde gaan, spelen en schrijven.’’ Arja Kooistra is op zoek gegaan naar vrouwen in haar kennissenkring, vrienden, theatervrienden, overal vandaag. ,,Ik heb ze bij elkaar gezet, de schilderijen hierachter uitgestald en vertelt over mijn plan. En ze vonden het allemaal prachtig en wilden meedoen. Toen zijn we gaan bedenken hoe dit vorm te geven.’’ Dat hebben de vrouwen gedaan met allemaal krantenknipsels en deze op een soort van sokkels geplakt. ,,Zo mooi proces, een verscheurd heden noem ik dat. En toen waren we klaar met het eerste onderwerp, daklozenhuisvesting, wat gaat over allerlei vormen van dakloos zijn vanuit heel veel invalshoeken. En zo hebben we verder met elkaar gezocht: is het mooi, is het zo in balans en is het duidelijk genoeg of is dit too-much? En toen hebben dat met elkaar geïmproviseerd. Uiteindelijk hebben dus ook de meesten wel inbreng gehad in de teksten. En wat ik gedroomd heb is gebeurt, dat je theater kunt maken vanuit en met een onderwerp.’’

Cirkel is rond

Arja Kooistra doet in feite al 57 jaar aan toneel. ,,Ik ben begonnen toen ik 12 was. Voor de actie van Johan Bodegaven voor een kinderhuis in Paramaribo. Ik maakte een stukje over Piggelmee en ging dit opvoeren in de poort van het Leger des Heils en de mensen moesten een dubbeltje betalen. En nu ben ik 57 jaar verder en wat doe ik? Weer een theater maken over een onderwerp. De cirkel is rond, ik ben weer terug dat ik iets voor de naaste moet betekenen. Theater maken, taal en spelen en boodschap en lachen en verbinding. Je kunt dat volgens mij alleen maar maken als je verbinding hebt. Het is een preek in theatervorm.’’ Het is ook wel een rode draad in Kooistra’s leven: alles wat ze ooit gedaan heeft, moest ergens over gaan. Zelfs in haar cabaretteksten zaten, hoe leuk ook, altijd boodschappen. ,,Het is dus theater, geen toneelstuk. Er is een beweegscène, muziek, liedjes, sketches en teksten. En het mooie is dat het laatste woord wat gezegd wordt, het eerste woord is van de volgende tekst. Dat is taal dat is zó taal en daar wordt ik helemaal blij van.’’ Er zijn nu vijf try-outs gedaan en de voorstelling voor 14 december is nu al uitverkocht. Kooistra: ,,En dat zonder PR, dus er moet en tweede voorstelling komen. En nu al weer aanvragen gekregen voor voorstellingen in 2017. Maar het is wel een dure aangelegenheid, zaal huren, licht en geluid etc. Maar we gaan het wel doen, we moeten hiermee het land in, we moeten niet we gáán hier mee het land in Naar zorginstellingen, ziekenhuizen, mantelzorgers, Rode kruis, Zonnebloem Henry Dunant etc. noem maar op. Er zijn Duizenden, duizenden mensen die het verdienen om dit te krijgen als waardering, als kadootje, als schouderklop, als dank je wel voor wat jullie allemaal voor ons doen met jullie barmhartige werk. Dat is wat we uitstralen, denk ik. De première is echt het begin.’’