Kunstenaar Gunter Demnig legt eerste 'struikelstenen'

Eerste Stolpersteine in Ermelo gelegd

ERMELO – Vanmorgen legde Gunter Demnig, de oprichter van de Stichting Stolpersteine en maker van de stenen, de eerste Stolpersteine aan de Watervalweg in Ermelo. ,,We leggen op deze plek de steen voor de familie Staal; Levie Staal, zijn vrouw Elisabeth, haar moeder Betje, en de kinderen Jacob, Betje en Abraham, of Aby,” vertelde Jan van Eijsden namens de werkgroep Joodse Slachtoffers Ermelo. Er werden vandaag op drie locaties in Ermelo Stolpersteine (ook wel struikelstenen genoemd) geplaatst.

,,Het is bijzonder en ontroerend om te zien dat hier vandaag nabestaanden van Abraham aanwezig zijn, helemaal overgekomen uit Amerika, om erbij te zijn als de stenen worden gelegd,” zei burgemeester Hans van Daalen in een korte toespraak. ,,Hun aanwezigheid herinnert ons eraan dat het verleden nooit ver weg is, dat de littekens van oorlog en onrecht nog altijd voelbaar zijn in de harten van velen. Met het plaatsen van de messing stenen, in het Nederlands ook wel struikelstenen genoemd, krijgen joodse slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog een blijvende plek van herinnering.”

Belofte

De stenen zijn in de stoep geplaatst voor de woning van de slachtoffers, aan de Watervalweg, Ericalaan en de Stationsstraat. ,,De Stolpersteine zijn meer dan alleen stenen in de stoep. Ze zijn een belofte, een belofte om te blijven herinneren, te blijven erkennen en te blijven leren van het verleden. Ze zijn een blijvende herinnering aan het onrecht dat deze mensen is aangedaan, en het is van vitaal belang dat we deze herinnering levend houden, voor de huidige en toekomstige generaties,” aldus de Ermelose burgemeester.

Gearresteerd 

Nazaten van de familie Staal memoreerden vanmorgen aan de verschrikkelijke gebeurtenis tijdens de Tweede Wereldoorlog. ,,Always remember for every dark night, there's a beautifull day,” aldus kleinzoon Peter Staal. Levie en Elisabeth Staal hadden een import- en exporthandel. In 1942 verhuisden ze naar Ermelo, naar Brem en Den aan de Watervalweg, omdat het daar veiliger zou zijn. Toen het gezin een oproep kreeg doken ze daar onder. Later voegde de moeder van Elisabeth Staal, Betje Morpurgo, zich bij hen. Toen ze daar bezoek kregen van een ondergedoken vriend werd deze gevolgd door politieagenten uit Putten en werden ze allen gearresteerd. Een van de kinderen (Aby) wist te ontkomen.

Impact 

Jan van Eijsden startte samen met Jan Bisschop de zoektocht naar de Joodse slachtoffers in Ermelo. ,,Het is treurig dat deze geschiedenis dreigt weg te zakken,” zei Van Eijsden. ,,Daarom zijn we blij met de kleine ‘struikelstenen’.” Hij bedankte ook Peter Yska die in het verleden heel veel onderzoek heeft gedaan naar de lokale geschiedenis. De komende periode richt de werkgroep zich op de resterende (20) Stolpersteine. Dit project draagt bij aan het behoud van de herinnering aan de geschiedenis en de impact van de Holocaust op onze samenleving. Burgemeester Hans van Daalen: ,,Met de plaatsing van deze bescheiden, maar betekenisvolle messing stenen, geven we een blijvende plek van herinnering aan de Joodse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog."