Ermelo gaat pas krimpen na 2030

Commissie praat over de lokale woonvisie

ERMELO – Dinsdagavond 15 oktober tijdens de raadscommissie Ruimte ging het over veel: krimp, groei, nieuwbouw, bestaande bouw, vergroening, vergrijzing maar ook over hoe om te gaan met de huisvesting van arbeidsmigranten. Ook ging het over het succes van de starterslening voor jongeren. Kon die ook niet voor senioren worden ingevoerd die voor het eerst willen kopen? Een schitterende vondst, maar is dit ook haalbaar wanneer er geen leningen door banken worden verstrekt? Kortom een avond waarin veel informatie werd uitgewisseld over het wonen in Ermelo, de kansen, de zwaktes , maar vooral ook de flexibiliteit om in te spelen op de veranderingen in de wereld.

Omdat de lokale woonvisie van Ermelo is achterhaald wordt een nieuwe visie opgesteld. Tijdens de raadscommissie van dinsdag 15 oktober gaf adviesbureau Atrivé en Rapb een presentatie over de uitkomsten van het woningmarktonderzoek en de woonsessie met woonpartners. De commissie geeft daarna de kaders aan waaraan de nieuwe lokale woonvisie moet voldoen.
Direct al werd een koffiepauze ingelast omdat de commissieleden de presentatie ook graag op papier wilden hebben om terug te kunnen koppelen naar de fractie. Snel werd er daarom even een printje gemaakt waarna de presentatie echt kon beginnen. Wethouder van den Bosch gaf aan dat, hoewel het aantal functieveranderingsverzoeken toeneemt, de reguliere woningbouwprojecten geen gevaar lopen. ,, We lopen daarmee ver achter'', aldus Van den Bosch. ,, Inzicht krijgen hoe dit aantal zich verhoudt ten opzichte van de functieveranderingen hebben wij niet. Als een functieverandering een is goedgekeurd hebben wij daar als gemeente geen invloed meer op. Ook houden wij geen rekening met functieverandering bij grote woningbouwlocaties.''

Uit de presentatie werd duidelijk dat de grote groei voorbij is en dat er steeds meer oudere huishoudens komen. Het aantal gezinnen tot 35 jaar neemt af. De ontgroening en vergrijzing zorgt voor meer kleine huishoudens. Het aantal huishoudens van 75plus is in 2040 verdubbeld. De prognose voor 2020 geeft een groei van 700 huishoudens aan. Van de mensen die verhuizen is meer dan de helft jonge huishoudens. De senioren tot 75 verhuizen het minst. Een derde van de verhuizingen vindt plaats binnen Ermelo. Wanneer men verhuist buiten Ermelo, scoren Harderwijk (regioopvang) en Putten hoog. Dat men Putten kiest heeft te maken met een groot woningbouwplan als Bijsteren. De landelijke daling van de woningprijzen heeft Ermelo relatief minder geraakt. Wel is het aanbod van te koop staande huizen sterk gestegen sinds 2008. Per jaar zijn gemiddeld 90 woningen gebouwd, waarvan 74 procent koopwoningen. Er zijn in Ermelo veel oudere woningen die gebouwd zijn tussen 1945 en 1975. De woz-waarde ligt in Ermelo 53 procent boven het landelijk gemiddelde. Dat komt omdat er relatief veel duurdere vrijstaande woningen staan.

Uit gesprekken met makelaars is gebleken dat starters vaak hoge eisen hebben. Het is de grootste groep die zich op de woningmarkt beweegt. Vaak willen ze direct woning met een tuin, maar die eis is gezien de huidige hypotheekverstrekking door banken niet altijd realistisch. Op de lange termijn zal er veel aanbod van huizen beschikbaar zijn, doordat ouderen overlijden. Vaak laten deze echter een oudere woning achter die niet altijd past bij de wensen en eisen die men in de huidige tijd stelt.
De vraag vanuit de commissie was of er ook gekeken is naar illegale bewoning. Commissielid De Greef (CDA) : ,,Moeten we daar niet naar kijken en dan bedoel ik huisvesting van arbeidsmigranten en semipermanent wonen? SGP-commissielid Van der Velden vond het niet bestaanbaar dat Ermelo wel huisvesting gaat toestaan voor arbeidsmigranten terwijl de eigen bewoners uit hun recreatiewoningen worden gejaagd. ,,Het kan niet zo zijn dat we wonen voor Polen wel mogelijk naken en voor eigen bewoners niet. ,,Kunnen we niet wat flexibiliteit inbouwen door een gedoogstatus te verlenen voor een overbruggingsperiode na bijvoorbeeld een scheiding?'', vroeg hij zich af. Commissielid Van Veen (ChristenUnie) vroeg of Ermelo niet een speerpunt moest maken voor aanpassing van oude woningen. ,,Hoeveel bedraagt het percentage koop en huur?'' GB-commissielid Van der Knaap wilde weten of er in Ermelo al sprake was van krimp. Ook wilde hij weten of de woningvoorraad van Ermelo wel aansluit ten aanzien van de behoefte. ,,Is Ermelo echt het grootste krimpdorp in de regio? Hoe kunnen we de doorstroming uit de HAT- woningen naar de gezinswoningen bevorderen om jongeren te behouden voor Ermelo? ''
VVD-commissielid Weidema: ,,Waarin is Ermelo uniek voor bewoners en wat kunnen we doen om hierop extra in te zetten? En als w het omdraaien: waar is geen behoeft aan in Ermelo in vergelijking met elders? En belangrijk: hoe verhouden de ontwikkelingen zich ten opzichte van de regio?

De antwoorden van Atrivé luidden dat de grote groei weliswaar voorbij is maar nog niet helemaal. Pas na 2020 zal de groei verder afnemen. Het aantal inwoners daalt maar aantal kleine/eenpersoonshuishoudens groeit. Landelijk zijn er nog maar weinig regio's die echt krimpen. En dat zijn de minder aantrekkelijke gebieden waar verschraling van het economisch draagvlak en voorzieningen plaatsvindt. De steden groeien echter. ,,Men moet niet bang zijn voor krimp, je kunt krimp goed begeleiden. Die zal zich in Ermelo pas na 2030 voor gaan doen. Als advies geef ik mee: zorg goed voor je inwoners. Ermelo is een interessant gebied en heeft nog groeipotentie. Kijk dus goed naar je woningbouwprogramma om te voorzien wat er aan komt. Bouw nieuw naar je eigen woningbehoefte en probeer het groeidenken er uit te halen. Zorg in plaats daarvan goed voor je bestaande inwoners. De A28 en een station zijn ook potentie voor Ermelo. Kijk dus vooral naar kansen, die liggen er ook om wat vraag hierheen te trekken. Maar houd er rekening mee dat de regio in diezelfde vijver vist.

De commissie was het er over eens dat de starterslening de vitaliteitsmeter van het dorp genoemd kon worden. ,,Is er manier om dat te meten?'', wilde Van der Velden weten. De zwakte van Ermelo is de oude voorraad huizen. ,,Prikkel woningcorporaties om wat meer te doen, maar het is ook interessant om andere investeerders bereid te vinden in ermelo te investeren. Denk aan pensioenfondsen en andere institutionele beleggers'' , hield het adviesbureau de commissie voor. ,,Kijk breder dan wat je gedaan hebt , dus ook naar andere investeerder, zelfs rijke particulieren die willen investeren in woningbouw. Kijk er met open blik naar maar ook kritisch naar de risico's.''

Ook het thema semipermanent wonen zal worden meegenomen in de discussie. Ook al is dit een lastige, vond de commissie. ,,Wat willen we met die honderden verborgen huisjes?'', vroeg Van der Velden. ,,Verruimen van de mogelijkheden of kan juist het huisvesten in reguliere woningen wat betekenen. Maar ga niet arbeidsmigranten faciliteren en eigen bevolking met boa's te lijf. Laten we ons niet bekommeren over politieke gevoeligheid maar het meenemen als thema. Daar kunnen we dan over gaan steggelen.''
Wethouder Jan van den Bosch vond dat het probleem niet moest worden overdreven. Het gaat maar om een klein aantal. Ze zijn er nu eenmaal en we moeten ze fatsoenlijk huisvesten voor een periode van zes maanden tot twee jaar. Dat is iets anders dan mensen op de gewone woningmarkt. Er zal geen verdringing plaatsvinden.'' Van der Velden bleef stellig: ,,Voor mensen die scheiden is er niets op de woningmarkt. Als we het voor de migranten doen dan ook voor de eigen bewoners. Laten we die denkslag maken. Van 0 tot 2 jaar kunnen we gedogen maar het blijft illegaal.''

Atrivé stelde wat betreft de vergrijzing duidelijk vast: ,,Die kun je niet sturen. Denk niet dat over vijf jaar de vergroening komt en de vergrijzing gestopt is. Zie daar ook de kansen in en speel in op wat de ouderen willen. Vaak willen ze blijven in hun eigen omgeving nabij voorzieningen. Denk dan op wijkniveau. Ouderen willen thuis blijven wonen. Dat moet je niet onderschatten. Je moet investeren in kennis en de infrastructuur. Ook kun je woningen aanpasbaar maken. Commissielid Van Eijsden (ChristenUnie) stelde dat ouderen best bereid zijn om te verkassen. ,,Mits je de voorwaarden maar optimaal maakt, zeker wat betreft veiligheid en vierkante meters. Denkbaar is een starterslening ook voor ouderen die voor het eerst gaan kopen. Ouderen die dat kunnen en graag anderen willen helpen aan een woning moeten ook moeten worden geholpen. Ook ouderen die willen verhuizen vanuit koopwoning maar een huurwoning. ''

Commissielid Knoppert (PE) echter had uit eigen ervaring al ondervonden dat ouderen die een koopwoning hebben geen lening krijgen. ,,Er zijn ouderen uit huurwoningen die die stap best willen maken maar als ze geen hypotheek krijgen is het niet uitvoerbaar.'' De commissie dacht er duidelijk niet eenduidig over. Vogelsang (DP ) vroeg zich echt af of de mensen wel wilden verhuizen. ,,Ze hebben een netwerk en ontvangen ook zorg uit dit netwerk, ze willen blijven zitten.'' Van Eijsden sprak dit pertinent tegen. ,,Uit onderzoek blijkt dat ouderen uit de woning krijgen terdege werkt maar je moet het wel mogelijk maken door ze te verleiden. Beide groepen zijn er, maar de groep die blijft is de grootste.'' Van der Velden reageerde nuchter": Als je van de bank geen lening krijgt dan houdt het op. Maar denk ook aan de woningen met grote tuinen , daar liggen ook mogelijkheden.'' Van der Knaap stelde voor ook het toewijzingsbeleid onder de loep te nemen. ,,Nu bouw je punten op hoe langer je ergens woont. We moeten ook andere instrumenten bekijken. Vogelsang wilde weten of Ermelo gaat kiezen voor inbreiding of uitbreiding. Waar gaan we dan bouwen? Waar staan we met onze woonvisie in 2040? Dat wil ik graag terugzien in de woonvisie.''

De commissie gaf het adviesbureau de raad mee: ,,Timmer niet alles dicht, want dan gaan wij het klakkeloos overnemen. Kom niet met voldragen oplossingen'', aldus De Greef. Weidema onderschreef dit standpunt volkomen : ,, Daag ons uit. Waarin kunnen we ons onderscheiden. Geef ons onderscheidend vermogen aan en help ons een visie te ontwikkelen tot 2020.'' Koppert gaf het adviesbureau mee te willen onderzoeken wat er moet gebeuren op gebied van sociale huurwoningen, het aanpassen van bestaande bestand en bijzondere woonvormen.''
Het advies zal nog terugkomen in de commissie om er terdege over te spreken en uit te werken in een beeldvormende en besluitvormende fase. Atrivé waarschuwde de commissie flexibel te blijven: ,,Het is geen rocket science. Je kunt er onderzoeken op loslaten maar de wereld blijft niet dezelfde. Over een paar jaar kan deze er totaal anders uitzien. Speel daar flexibel op in. ''