Afdrukken

Pul en Vliek komen nergens zo veel voor als in Ermelo

ERMELO - Telefoonboek.nl onderzocht de meest voorkomende achternamen in Ermelo. De site meldt dat de drie meest voorkomende achternamen in Ermelo Beek, Vries en Berg zijn. Alle drie de namen zijn een adresnaam of herkomstnaam, dit betekent dat de namen aangeven waar men vandaan kwam of welk gebied of landgoed men beheerde. Maar klopt dit wel? Ermelo van NU ging op onderzoek uit en vroeg dit na bij Ermelose genealogiedeskundige Trynke Elbertsen-Hoekstra.

,,Ja, dat klopt wel,’’ geeft Elbertsen aan. ,,Van Beek, van den Berg en de Vries zijn oorsprongsnamen. Beroepen werden ook vaak familienamen. In de periode 1811 – 1826 moest men zijn familienaam bij de gemeentes laten registreren en vooral in de noordelijke provincies en de Veluwe hadden veel mensen alleen maar een patroniem en dat wisselde per generatie. In 1811 werd het dragen van een familienaam verplicht. Gelukkig zijn bijna alle Registers met familienamen bewaard gebleven.’’

Patroniem

In de top 20 van meest voorkomende achternamen in Ermelo staan de namen Pul en Vliek, volgens Telefoonboek.nl. Beide namen komen nergens in Nederland zo vaak voor als in Ermelo. De namen worden volgens de CBG Familienamenbank (CBG oorspronkelijk Centraal Bureau voor Genealogie) ook wel patroniemen genoemd. Dit betekent dat de achternamen oorspronkelijk verwezen naar de voornaam van iemands vader. De naam Pul kan afgeleid zijn van de veel voorkomende voornaam Paul. Het is niet duidelijk naar welke voornaam de achternaam Vliek verwees. ,,Oei,’’ reageert Elbertsen op deze bewering. ,,Dat klopt dus niet! Zoals de site al aangeeft bij de namen Pul en Vliek, zijn er veel familienamen die patroniemen genoemd worden. Maar juist die van Pul en Vliek en ook de Vries, van Beek etc. zijn géén patroniemen. Patroniemen zijn: o.a. de naam van mijn man Elbertsen, en ook Jansen, Hendriksen, Gerritsen, Petersen etc. Ze zijn duidelijk afgeleid van voornamen met -sen er achter. Waarom er op de website van het CBG bij de naam Vliek vermeld wordt dat het een patroniem zou zijn begrijp ik dan ook niet.’’

Innige band

Volgens Trynke Elbersten-Hoekstra is de naam Vliek al heel oud. ,,In Putten vinden we hem al eind 1500. Geen wonder dat er veel nageslacht is. In mijn genealogiebestand heb ik bijna 500 personen met die naam, voornamelijk in Putten en Ermelo. In Putten is een boerderij met de naam Elbert Vlieckengoed (1546), en een andere met de naam Vleckhorst. Bestond toen de naam Vliek al als familienaam of is de naam ontstaan door de boerderijnamen? We hebben overigens nog steeds geen oorsprong kunnen vinden.’’ Ook over de naam Pul geeft ze een andere uitleg dan Telefoonboek.nl doet. ,,In Ermelo is de naam Pul in 1811 aangenomen door Evert Woutersen, geb.1747, en zijn nageslacht bleef die naam voeren. Voor 1800 kwam deze naam niet voor in Ermelo.’’ In Scherpenzeel hadden ze echter een andere uitleg over de naam. ‘Eeuwenlang woont en werkt de familie Pul in Scherpenzeel. Vanouds een familie van handwerklieden, vooral metselaars. In1720 verhuist een telg, Wouter Elbertsz Pul, naar Amersfoort. Zijn nakomelingen zullen hun naam als Pull schrijven. De naam Pul is een oorspronkelijk een bijnaam. De betekenis daarvan blijft nog onduidelijk. Elbertsen: ,,De meest voor de hand liggende verklaring is de innige band tussen Jan Hendricksen en een bierpul. Maar gelukkig heeft ´pul´ ook andere betekenissen.’’

Transcripties

Telefoon.nl geeft vervolgens aan dat de Ermelose top drie niet gelijk is aan de top drie meest voorkomende achternamen in heel Nederland. Alleen de naam Vries staat ook in de top drie van meest voorkomende achternamen in Nederland. De naam Berg staat echter wel op de vierde plaats van de meest voorkomende achternamen in Nederland. De naam Beek komt iets minder vaak voor en staat op de 38e plaats van veel voorkomende achternamen in Nederland. Trynke Elbertsen-Hoekstra heeft van Ermelo en Putten transcripties gemaakt van de naamsaannemingsregisters.