'Verplicht vrijwillig koningsputdeksel poetsen'

Participatiewet oftewel: wie geeft de planten water?

ERMELO - Vorige week waren er alarmerende berichten in het nieuws over de gemeente Amsterdam. Daar worden mensen met een bijstandsuitkering rigoureus aan het werk gezet met klussen als planten water geven, takken opruimen, nietjes uit papieren halen en schoenen poetsen (ja, de schoenen van die takopruimers dus).

De gemeente gaat er, net als staatssecretaris Klijnsma vanuit, dat hiermee de kans op een (vaste) baan een stuk groter wordt. Bovendien zal iedere ontvanger van een bijstandsuitkering vanaf 15 juni een tegenprestatie moeten gaan leveren. Dat heet participatiewet. Geen rare gedachte, maar er zijn twijfels over de motieven en de ingezette middelen. Het oplossen van de armoede is niet zó eenvoudig.

In Ermelo zijn er, voor zover ik weet, nog geen experimenten opgestart. Vorig jaar vond de VVD- fractie, dat de trottoirs best door bijstanders sneeuwvrij gemaakt konden worden. Dat voorstel heeft het niet gehaald, maar het blijft pruttelen over uitkeringen en zeker niet alleen in VVD- kringen. Iedereen vindt wel iets van mensen met een uitkering: het zijn profiteurs, ze willen niks / kunnen niks of (wat milder) ze hebben een duwtje in de rug nodig. Nogmaals, een tegenprestatie leveren in ruil voor een uitkering is niet zo'n gek idee. Als daar een goed doordacht beleid mee wordt gevoerd, is dat voor veel mensen een bruikbare oplossing.

Eigen bestwil

Goed doordacht.....wat zou dat dan betekenen? In ieder geval niet, dat er dwang wordt uitgeoefend. In Amsterdam kregen de deelnemers al 1274 strafkortingen oa. zelfs voor het niet gezamenlijk lunchen: "voor hun eigen bestwil", aldus de gemeente. Dwang helpt niet, zo blijkt telkens weer uit onderzoek. Zinloze klusjes ook niet, maar die krijg je vanzelf, want één van de voorwaarden is, dat de tewerkstelling beslist géén reguliere arbeid mag verdringen. Reguliere arbeid is arbeid, die als nuttig wordt betiteld. Voor onnuttige arbeid is geen waardering en dus ook geen geld. Met de participatiewet dwingen we mensen dus onnuttige arbeid te gaan verrichten, waarvoor ze een beloning krijgen namelijk: geen strafkortingen! Lijkt me een hopeloze opgave. Mevrouw Klijnsma is misschien wat teveel geïndoctrineerd geraakt door de coalitiepartner?

Hoe gaan we dat in Ermelo dan invullen? We hebben hier natuurlijk een reputatie te verdedigen als zorgdorp, dus het Amsterdamse model kunnen we niet kopiëren. Het Ermelose College van B&W begrijpt vast, dat eerst de financiële situatie van uitkeringsgerechtigden op orde moet zijn. Het schuiven met schulden en afbetalingsregelingen zorgt immers voor een korte termijn-focus, die werk, of het leveren van een tegenprestatie, ernstig hindert. Niet zo moeilijk dus. Laten we eens beginnen met de uitkeringsgerechtigden, die hun lotgenoten kunnen helpen met administratie, bezwaarschriften en kwijtscheldingen. Zìj "participeren" als eersten en doen dus heel nuttig en gewaardeerd werk. Het oplossen van financiële blokkades is heel effectief; ook dat wordt bevestigd door wetenschappelijk onderzoek. Daarna kunnen we misschien de anderen laten "participeren".

Koningsputdeksel

Ons College begrijpt vast ook, dat nutteloze klussen geen zoden aan de dijk zetten. Hoe hard dat ook nodig mag zijn: zelfs het oppoetsen van het Koningsputdeksel vóór het gemeentehuis is een gemeentelijke taak, waarvoor budget gereserveerd moet zijn. Het is dus logisch dat daarvoor het minimumloon betaald wordt. Er is niet heel veel verschil tussen minimumloon en de bijstandsuitkering dus dat weegt minder zwaar dan het klinkt. Voor de ontvangers van een bijstandsuitkering maken honderd euro veel verschil maar veel belangrijker nog is het feit dat er geld voor beschikbaar is dat er dus waardering bestaat voor hun bijdragen. De Participatiewet is er om mensen te laten par-ti-ci-pe-ren! Niet om mensen, die van een bijstandsuitkering rond moeten komen, te straffen voor hun vermeende gemakzucht. Armoede is niet zo gemakkelijk!

Bert Vermaas