Afdrukken

Jeroen Vastenhoud imker in hart en nieren

ERMELO – Jeroen Vastenhoud is imker van het eerste uur bij de schaapskooi Ermelo. In de maanden juni, juli, augustus en september is hij elke week wel een keer op de hei te vinden om de bijenkasten te controleren. In het seizoen groeit het bijenvolkje bij de schaapskooi uit tot circa 40/50.000 bijen per kist.

,,In het najaar maak ik de bijen winterklaar en voer ze eventueel nog wat suikerwater zodat ze de winter door kunnen komen.'' Hoe goed de volkeren het doen, wisselt sterk. ,,Er zijn jaren dat geen bijenvolkje dood gaat, maar het gebeurt ook wel dat je 30% van de bijen verliest. Waar dat aan ligt blijft nog steeds een groot raadsel. We denken dat het gaat om een combinatie van factoren. Onder andere door de varroamijt die in de jaren '80 is meegelift en is ingevoerd in Nederland. Bijna ieder bijenvolk heeft wel last van die mijt. Daar moet je maatregelen tegen nemen anders gaan de bijen dood. Chemische bestrijding mag niet meer, dus ik gebruik een combinatie van etherische oliën met tijm als hoofdbestanddeel en organische zuren waaronder oxaalzuur en mierenzuur. Als je het goed doet kun je de boel behoorlijk onder controle houden, maar het blijft een lastig verhaal. Veel imkers doen het maar halfbakken en dan werkt het niet. Ook landbouwgif is een oorzaak. Toch is het zo dat je bijensterfte nooit helemaal kunt voorkomen. Dat is er altijd geweest en zal niet veranderen.'' Volgens Vastenhoud is het afgelopen najaar en winter heel zacht geweest, waardoor de bijen in goede conditie de winter zijn ingegaan. Dit zou ook kunnen helpen om sterfte tegen te gaan. ,,Maar het blijft gissen en als we het wisten zou dat een doorbraak zijn.''

Ingerold

Vastenhoud is het vak ingerold. ,,Mijn opa had al bijen en ik ging altijd kijken en mocht de zwermen uitscheppen. Toen ik 19 jaar was overleed mijn opa en mijn oma vroeg mij toen of ik niet verder wilde gaan als imker.'' Vastenhoud is geboren en getogen in Ermelo, maar verhuisde diverse keren waarbij de bijenkasten meegingen. ,,Imker zijn zit in mijn bloed'', zegt hij. Vastenhoud vertelt wat een bij allemaal moet doen en hoe lang hij kan leven, afhankelijk van de taak die de bij heeft in het volk. ,,Globaal kun je zeggen dat de bij 6 weken leeft. De eerste drie brengt hij door met het verzorgen van de larven in de kast, hij doet dan de huishoudelijke taken. De laatste 3 weken haalt hij stuifmeel, water en nectar. Maar soms verschuiven die taken wanneer de bij een overvloed van voedsel kan binnenhalen.'' Vastenhoud noemt het een fascinerende hobby. ,,Het is een hobby voor je leven.''

Heide

Voor de bij is de heide een woestijn. ,,Puur voor de honing is het hier slecht omdat bijen er maar mondjesmaat voedsel vinden. Ze kunnen zicht net bedruipen. Daarom zijn de volkeren hier niet zo groot. De koningin reageert op het voedselaanbod en zal minder larven produceren, dus is er minder voedsel nodig.'' Ook is de heidedracht volgens de Ermelose imker maar een keer per zeven jaar heel goed. ,,Vaak heb je maar één uitmuntend jaar, dan weer drie jaar weinig honing en vervolgens weer drie jaar geen druppel honing. Vorig jaar hebben we niets binnengehaald omdat het heidehaantje hier werd gesignaleerd. Alles is afhankelijk van hoeveel heide er bloeit en verder van vocht en wamte. Er is een gezegde: 'Wil je een honingjaar op de hei dat moeten de bijen met plassen de hei op en met een stoffer er weer af'. Dan heb je een redelijke kans op oogst. Veel mensen vinden heidehoning de lekkerste honing die er is. Het heeft een apart aroma en smaak, maar de honing is veel duurder en schaarser. Bovendien is het veel werk om de honing te slingeren. Gewone honing is vloeibaar en heidehoning niet. Die lijkt meer op gelei en krijg je moeilijker uit de raten. Dat kost veel tijd, maar dat hoort er bij en wordt van oudsher gedaan. Het is een echte specialiteit. Echte heidehoning is bijna 100% van heide met wat vossenbessen erbij.'' Zelf lust hij geen honing. ,,Terwijl ik toch wel een zoetekauw ben.'' Waarom hij toch bijen op de heide houdt is voor hem dan ook veel meer een bevestiging dat hij het goed doet als imker. ,,Zolang ik gezond blijf zal ik doorgaan. Ik ben nu bezig om in nieuwe kasten te investeren. De honing die de twee bijenkasten opleveren zijn niet bestemd voor menselijke consumptie. ,,Ik houd de geproduceerde honing als voedsel voor de bijen om ze de winter te laten doorkomen. Dan komt hun voorraad niet in gevaar.''

Systeem

Naast zijn hobby bij de Schaapskooi Ermelo is hij penningmeester van de Ermelose Bijenvereniging. ,,We zijn aangesloten bij de Nederlandse Bijenhouders Vereniging. Mijn kasten staan op Veldwijk samen met die van een aantal andere leden. Op zondagmorgen gaan we vaak even kijken hoe het ermee gaat en zien we elkaar regelmatig. In de 25 jaar dat ik nu imker ben is er nog geen dag voorbij gegaan dat ik niet iets geleerd heb over bijen. Bijen moet je niets opdringen, die hebben hun eigen systeem en daar moet je gebruik van maken. Een beginnersfout is dat imkers maatregelen gaan treffen om het anders te doen en dan worden ze genadeloos afgestraft.''
Vastenhoud verzorgt de bijen bij de schaapskooi. ,,Een ander lid geeft demonstraties een aantal keren per jaar in de zomermaanden. Dan kunnen mensen een imkerpak aan en kijken.'' Elk voorjaar laat hij zich een paar keer met opzet steken door de bijen. ,,Ik ben er aan gewend en krijg nog amper zwellingen. Maar je moet zorgen dat je er niet allergisch voor wordt. Dan kan wel eens gebeuren.'' Ook aan de pijn van de steken is hij gewend. ,,Het gevoel van de steek wordt nooit anders maar je voelt het na een paar minuten niet eens meer. Een steek van een bij hoort er gewoon bij. Er zit wel verschil in de bijenvolkeren, imkers herkennen het volkje aan de strepen. Elke bijensoort heeft zijn eigen streepjescode.''

Open bijenstal

Op zaterdag 14 en 28 juni, 12 en 26 juli, 9 en 23 augustus is het mogelijk om de bijenstal bij de schaapskooi met een imker binnen te gaan en uitleg te krijgen. Tijd : van 14.00 tot 15.00 uur. Deelname bedraagt 2,50 euro. Opgave is noodzakelijk: 0577 407254.