Artsen op Filipijnen bieden vergeefs hulp aan

Hulp artsen telkens afgewezen door hulpverlenende instanties

REGIO – Moe en gefrustreerd is een groep van 70 artsen uit België en Nederland waaronder cardioloog Dick Haan uit Harderwijk, teruggekomen van de Filipijnen. Ondanks de vele e-mails die zij stuurden naar het ministerie van Buitenlandse Zaken, het Nederlandse en Internationale Rode Kruis, Oxfam NOVIB, de Nederlandse Ambassade op de Filipijnen en SHO samenwerkende hulp organisaties, waarin zij belangeloos medische hulp aanboden, werd deze hulp afgewimpeld met standaard en nietszeggende bedankjes. En dat, terwijl de groep artsen slechts 200 kilometer van de plek verbleven waar de tyfoon Haiyan de Filipijnen teisterde.

Dr. Sylvia Dermout, gynaecoloog en tevens duikerarts, verbleef ten tijde van de ramp met 15 artsen veilig op Negros, waar zij via de Scott Haldane Foundation een internationale duik-medische opleiding volgden. De groep bood direct spontaan aan hulp te willen bieden aan de slachtoffers in het zwaar getroffen land en legde het aanbod bij verschillende hulporganisaties en de Nederlandse ambassade in Manilla neer. Dermout gaf direct aan dat er later die week daar nog twee groepen artsen zouden volgen, waardoor het totaal aan artsen circa 70 bedroeg. ,,De laatste groep van 35 artsen zou een cursus gaan volgen op Malapascua. Omdat dit eiland totaal verwoest was door de tyfoon, zou deze groep uitwijken naar Bohol'' aldus Dermout.
Vanaf de eerste dag dat Dermout op Negros arriveerde, liet zij in de mails die zij stuurde naar genoemde instanties weten dat een groot deel van de artsen beschikbaar was en dat zij bereid waren om medicatie mee te nemen. Dermout: ,,Niet alle artsen waren opgeleid tot rampgeneeskundige artsen, maar allen hadden tropische en zeer brede ervaring door eigen specialiteit en in de duikgeneeskunde. Het ging om onder anderen chirurgen, gynaecologen, EHBO -artsen, huisartsen, KNO-artsen, orthopeden, psychiaters, anesthesisten.''

Nietszeggend

Van het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) kreeg Dermout een nietszeggende standaardmail terug, waarin deze te kennen gaf dat ICRC het aanbod waardeerde, maar dat ICRC geen vrijwilligers inhuurde. Dermout: ,,Wij zaten intussen op de Filipijnen, konden niets doen en vonden het beschamend om te horen dat pas 10 dagen na de tyfoon, medici werden ingevlogen die in 5 sterren hotels werden ondergebracht. Wij stonden klaar om gratis en voor niets naar het rampgebied te gaan de dag na de ramp om eerste hulp te bieden. We kregen alleen maar lauwe reacties te horen 'we spelen het door' maar er werd niets met ons aanbod gedaan.''

Onwezenlijk

Intussen wordt de groep artsen Filipijnen overspoeld door verschrikkelijke nieuwsberichten. Dermout: ,,Het was zo onwezenlijk. We gaven wel les om maar afgeleid te worden van de ellende, maar voelden ons zeer gefrustreerd. We wilden immers veel liever helpen dan de cursus volgen, maar we kregen geen concreet antwoord. Terwijl we wisten dat elke dag die voorbij ging rampzalig was. Elke dag stierven er mensen omdat niemand er bij kon komen. De tsunami bleef gelukkig uit, zodat onze angst wat afnam. We hoorden dat artsenteams amputaties uitvoerden zonder verdoving om mensen onder puin en bomen weg te krijgen. Lichamen werden geborgen. We werden wat gelaten, de tijd ging voorbij en we leken een beetje op de eilandbewoners hier. Die hebben geen tv en zijn ongeletterd en in bijna onwaarschijnlijke onwetendheid van zaken die op 100 kilometer verderop gebeuren. Wij als Nederlandser worden overvoerd met dagelijkse informatie, de hele dag door. Zij horen af en toe wat. Dus gingen ze weer vissen en over tot de orde van de dag.'' In mails naar huis kan Dermout wat van haar verhalen kwijt en wordt ze opgepept en soms wat van haar sombere buien afgeleid. ,, Dan lekker uitrusten (het regent hier toch, dus lekker binnen met de E reader) en dan weer borreltijd.... En wat een schizofrene situatie..... Mijn hersenen kunnen dat nauwelijks verwerken, maar ik slaap wel weer. Ik wil wat doen! '', schrijft ze naar huis.

Illusie

Intussen blijft Dermout, ondersteund door mails van de directeur van de Scott Haldane Foundation, Jan-Jaap Brandt Corstius, zich inspannen om hulp aan te bieden aan de hulpverlenende instanties. ,,We zijn in Dumaguete met dubbele gevoelens: we zitten op het strand en geven cursussen aan medici terwijl onze vaardigheden elders zo nodig zijn. Misschien kunnen jullie onze medicijnen die wij artsen bij ons hebben, zoals pijnbestrijdingsmiddelen, antibiotica en chirurgische instrumenten gebruiken? Dan laten wij deze hier'', schrijft Dermout de zoveelste mail aan de instanties.

Maar het heeft allemaal niet geholpen. Het merendeel van de groep medici is inmiddels weer thuis en een illusie armer. Dermout: ,,We snappen niet dat er zo weinig met onze beschikbaarheid is gedaan. We hebben ons uiterste best gedaan maar zijn overal tegen een muur aan gelopen en fysiek het water, want de Filipijnen zijn eilanden. Als het op hetzelfde eiland was geweest, had ik een auto gepakt en was erheen gereden. Maar dat ging niet en bootvervoer was er niet de eerste dagen. Ik ben inmiddels ook moe van geworden. We gaan nu maar weer gewoon aan de slag met ons werk in Nederland.''

Excuses

Een reactie van Frido Hendrickx, hoofd van de internationale noodhulp Rode Kruis kort na de ramp aan de verslaggever van Ermelovannu.nl: ,,We hebben de mail die aan Oxfam Novib is gestuurd en ons heeft bereikt intussen gelezen en we waarderen de aangeboden hulp. We bieden excuses aan dat ons antwoord via een standaardmail is afgedaan. Echter we worden bedolven onder de aanbiedingen. We krijgen er honderden. Echter de Filipijnse autoriteiten gaan er over wie wordt toegelaten in het land om hulp te mogen bieden. Wij kunnen de groep artsen alleen adviseren op Negros te bellen met de lokale Rode Kruisposten op Negros zelf: Negros Occidental en Negros Oriental. Ook kunnen wij hen adviseren hulp aan te bieden aan de lokale hospitalen aldaar. Het Rode Kruis ondersteunt de lokale hospitalen op de Filipijnen wat betreft medicijnen en verbanden en mijn ervaring is dat die hulp zal worden aangenomen. Ik bied nogmaals mijn excuses aan het duikgeneeskundig team aan, dat mij is bekend.''

Het duikgeneeskundig team van artsen komt er echter – ook nadat het telefonisch contact heeft opgenomen met de telefoonnummers die Frido Hendrickx heeft verstrekt - niet doorheen. De hulp van het duikgeneeskundig team is vergeefs aangeboden. Voor de meesten van hen is het over en uit. Het werk in Nederland roept weer.

Concurrentie

Sommigen reageren emotioneel. ,,We waren zo dichtbij en stonden klaar om hulp te bieden, dit was een gemiste kans. Het enige dat wij nodig hadden was de regie zodat wij onder de paraplu van het Rode Kruis konden worden ingezet. Dat is niet gelukt en dat was een frustrerende ervaring'', vindt ook Dick Haan, onlangs gepensioneerd cardioloog van het St. Jansdalziekenhuis in Harderwijk. ,,Toen er acute zorg verleend moest worden en niemand in de buurt was, waren wij er wel, hoe moeilijk het gebied ook bereikbaar was. Het blijft bizar dat er weer een grote 555-actie is geweest, terwijl er na de tsunami nog miljoenen over zijn. We zijn ook afgereisd naar een oord , waar recent nog een forse aardbeving is geweest. Volgens onze media en de grote hulporganisaties was het niet mogelijk het rampgebied te bereiken. De duikschool hier is echter na 3 dagen met hun boot naar hun collega's op Malapascua gevaren en weer terug. We namen voedselpakketten mee die door het resortpersoneel waar wij zaten waren samengesteld en het lukte. Mijn indruk is dat ieder particulier initiatief als concurrentievervalsing wordt gezien door de grote organisaties, die niet in staat zijn acuut hulp te bieden, terwijl locals en onze groep veel eerder ter plekke hadden kunnen zijn. Het verhaal werd in mijn opinie steeds krankzinniger. Hopelijk reageert de politiek ook op onze ervaring.''