Provincie wil subsidie schrappen 

ERMELO - Er hangen donkere wolken boven Molen De Koe. Niet vanwege de staat van het monument, maar vanwege het besluit van Gedeputeerde Staten om de jaarlijkse subsidie voor molens en gemalen te stoppen. De provincie draagt jaarlijks tweeduizend euro bij per molen. Dit jaar is dat, als het aan de provincie ligt, voor de laatste keer. Molenstichting De Koe heeft via de Molenfederatie Gelderland bezwaar gemaakt tegen dit besluit. Op 11 april vond de hoorzitting plaats waar 42 bezwaren behandeld zijn.

Voorzitter Anneke Knoppert van Molenstichting De Koe vindt het schrappen van de subsidie onacceptabel. Het Nederlandse molenaarsambacht is in 2017 ingeschreven op de Representatieve Lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid. ,,Provincies zouden er wat dat betreft veel zorgvuldiger mee om moeten gaan. Door subsidies op te heffen zullen er molens in problemen komen omdat er niet voldoende geld is voor het onderhoud.” Knoppert legt uit dat een niet goed onderhouden molen niet kan draaien. ,,Daardoor zijn er steeds minder plaatsen waar het molenaarsambacht uitgevoerd kan worden,” aldus de voorzitter. ,,Daardoor zullen er ook minder leerlingen opgeleid kunnen worden tot molenaar waardoor het ambacht langzaamaan zal verdwijnen. Provincies zouden dit moeten willen voorkomen, zeker omdat ze een verantwoordelijkheid hebben het molenaarsambacht in stand te houden, een verantwoordelijkheid die komt met de eer om op deze Unesco lijst te staan.”

Over de schutting 

Een molen is als levend cultureel erfgoed gebaat bij structureel onderhoud. De stichtingen kon voorheen jaarlijks gebruikmaken van een provinciale subsidieregeling voor het onderhoud. Deze regeling vervalt in 2024. Dat heeft te maken met bezuinigingen door ‘veranderingen in de begroting en de verwachte lagere eigen inkomsten’. Maar dat tekort komt nu op het bordje van de eigenaren. Knoppert: ,,Het is best wel bijzonder om te merken hoe makkelijk de Provincie hun probleem ‘over de schutting’ lijkt te willen gooien. Het wegvallen van de subsidieregeling voor het onderhoud zal een gat in onze begroting veroorzaken. Hierdoor moet onze molenstichting ergens een manier vinden om dit gat te dichten.” De Molenstichting heeft dan de keuze om uitgaven te korten (lees: te bezuinigen op onderhoud) of de inkomsten te verhogen. ,,Of dit kan is nog maar de vraag. Molenaars, gidsen en winkelmedewerkers; het zijn allemaal al vrijwilligers dus op personele kosten kan niet gekort worden. Het aantal donateurs loopt langzaam terug (overlijden, verhuizingen etc.) en de jongere generatie lijkt minder geneigd om het bestaan van de molen financieel te willen ondersteunen. En ook sponsoring wordt steeds moeilijker nu veel bedrijven te maken hebben met hogere kosten voor henzelf.”

Draaipremie

Het gaat overigens niet alleen om de tweeduizend euro subsidie. ,,In het verleden kregen molens een vergoeding per omwenteling (halve eurocent met een maximum van 1200 euro per jaar). Door deze manier van vergoeden werd het draaien van de molen gestimuleerd,” aldus Knoppert. ,,De Provincie vond deze manier van vergoeding echter te veel werk en heeft deze zogenaamde draaipremie omgezet in een standaardsubsidie van 3000 euro per jaar; of een molen nu draaide of niet.” De Ermelose voorzitter noemt dit een vreemd besluit, want een molen die niet regelmatig draait heeft meer onderhoud nodig en dus ook meer geld. Maar een en ander heeft ook consequenties voor de opleiding tot molenaar. ,,Zo krijgen wij in Ermelo en Putten -onze molenaars draaien naast De Koe in Ermelo ook Het Hert in Putten- extra leerling-molenaars uit de Provincie Utrecht omdat er daar niet voldoende draaiende molens meer over zijn.”

Onderhoudsplan

Het onderhoud van een molen vraagt doorlopend aandacht, maar heeft natuurlijk een plan met langere termijnen. De stichting krijgt van het Rijk iedere vijf jaar een SIM-subsidie (Stichting Instandhouding Monumenten). Het gaat hier om een bedrag 4500 euro, dat bedoeld is voor het onderhoud. Knoppert: ,,Hiervoor dienen wij een onderhoudsplan in en indien goedgekeurd, moeten wij verantwoording afleggen over de besteding van deze subsidie. Of deze rijkssubsidie ook vervalt weten wij niet, maar ze zitten min of meer aan elkaar vast omdat beide nodig zijn om het onderhoud op peil te houden en ze samen een belangrijk deel van het structurele inkomen vormen.” Wat dat betreft hoopt men op de Provincie die dit rigoureuze besluit genomen heeft. Alle argumenten zijn dinsdag verduidelijkt tijdens de hoorzitting. Er is ook gesproken over een mogelijk langere afbouwregeling van de subsidie, maar dat is zeker geen oplossing. De Molenfederatie zal de lobby richting de politiek dus zeker voortzetten. ,,Uiteraard pleiten wij er gezamenlijk voor dat het provinciebestuur van Gelderland zal besluiten om de jaarlijkse subsidie voor de molens niet te schrappen, maar mocht dit toch gebeuren dan hopen wij dat de inwoners van Ermelo (en dan vooral ook de jongere generatie) het belang van het in stand houden van Molen De Koe inzien en zich en masse aanmelden als donateur,” aldus de voorzitter.