'Als dit uitgezonden wordt, hebben jullie een probleem'

Twee factoren leiden tot opstandige burgers 

ERMELO - Over twee weken wordt de tv uitzending Opstandelingen, 'Brandhaard Ermelo' uitgezonden. De naam zegt het al, het programma draait om mensen die in opstand komen. Ermelo van NU interviewt Sophie Hilbrand, de presentatrice van het programma, en geeft een kijkje achter de schermen. ,,Het gaat dus niet altijd over wie gelijk heeft, maar welke omstandigheden mensen tot wanhoop drijven,” legt Hilbrand uit. ,,Natuurlijk zoeken we ook altijd wederhoor. Maar de meeste bestuurders duiken daar voor weg dit seizoen, ook die van Ermelo.”

Aan het programma, dat wordt uitgezonden door BNN/ VARA, gaat een hele periode van research vooraf. Per aflevering wordt een vooronderzoek gedaan waarin de redactie alle argumenten van alle partijen onder de loep neemt. ,,We zoeken actief naar zaken die spelen, maar heel veel mensen benaderen ons ook rechtstreeks,” aldus Hilbrand. ,,Of het een voor het programma geschikte zaak is hangt niet alleen af van het onrecht dat wordt ervaren, maar ook van de mate waarin mensen actief in opstand komen.” De presentatrice begon vorig jaar met Opstandelingen in Bergen. Daar speelden thema’s als vriendjespolitiek en gesjoemel met vastgoed een grote rol. Ook dit seizoen maakt ze opnames in dorpen waar bewoners zich het slachtoffer voelen van voortdurend bestuurlijk onrecht. Waar komt dat gevoel vandaan? ,,We hebben gemerkt dat twee factoren tot opstandige burgers leiden,” legt Hilbrand uit. ,,In de eerste plaats, als de gemeenteraad zwak is, vooral als alle coalitiepartijen volgzaam meestemmen met het college.” Als tweede factor noemt ze dat het vaak ontbreekt aan kritische lokale en regionale pers. ,,Als beide factoren zich voordoen, is er geen controle van de macht meer, en staat de burger alleen in zijn/haar verzet.”

Research

Inmiddels zijn de dossiers doorgespit en de opnames in Ermelo gemaakt. ,,Een enorme klus! Alles wordt geverifieerd voordat we een zaak aan durven pakken. Daar is een speciale redactie twee maanden mee bezig voordat we aan de daadwerkelijke research beginnen.” Natuurlijk zorgt Hilbrand voor hoor en wederhoor. ,,Daar beginnen we mee aan het begin van de research en gaan we feitelijk mee door tot de laatste draaidag,” zo weet de presentatrice. Toch is het de programmamakers niet gelukt om een uitleg te krijgen van burgemeester André Baars. ,,Het college besloot al direct, bij het noemen van het woord Stichting Doeh, om ons niet te woord te staan.” Ondanks dat er bij herhaling gevraagd is om een interview bleven de deuren van het gemeentehuis gesloten. ,,Eigenlijk zouden we heel graag willen dat bestuurders in de spiegel kijken en zien dat ze burgers soms laten radicaliseren door ze te negeren, te bevechten of in de kou te laten staan,” zo meldt Hilbrand. ,,We hopen dat mensen daardoor juist weer meer gaan geloven in de lokale democratie.” Heeft het Ermelose college dan helemaal niets van zich laten horen? ,,Jawel! De burgemeester zei het volgende: ‘Als dit uitgezonden wordt dan hebben jullie een probleem’.”

Bestuurscultuur

Volgens de programmamakers gaat het in de meeste gemeentes goed. ,,We hebben de indruk dat gemeentes als Ermelo - waar het college zo dienstbaar is aan de wensen van grote ondernemers dat ze de raad weten te manipuleren om regels om te buigen ten gunste van die ondernemers – een uitzondering zijn.” Volgens Hilbrand heeft het vooral te maken met de daadkracht van de raad. ,,Ook hier geldt: hoe slaafser de raad, des te gemakkelijker graven gemeentes zich juist in. In Almelo doet dat zich nu voor.” In Opstandelingen begin deze maand werd een inkijkje gegeven in de bestuurscultuur van de Twentse stad. ,,We zijn best idealistisch. Maar jammer genoeg zien we dat de meeste bestuurders zich boos ingraven en de boze burgers vergeten. Die roepen zichzelf uit tot slachtoffer.” Opvallend is dat weinig collegeleden voor de camera willen verschijnen. ,,Waarschijnlijk omdat ze geen goed inhoudelijke antwoord hebben. Ze besluiten dan maar om ons, de boodschapper, in diskrediet te brengen,” aldus de tv-presentatrice.

Dit seizoen zijn Almelo, Enschede, Moordrecht, Bloemendaal, Zaanstad en Ermelo onderwerp van gesprek in de reeks Opstandelingen. De aflevering over de gemeente Ermelo wordt op donderdag 2 juli uitgezonden bij NPO2.

• Vorige
• Volgende