Viktor Majdandžić zestig jaar kunstenaar

‘Het is geologie wat ik doe’

ERMELO – Viktor Majdandžić is al ruim zestig jaar beeldend kunstenaar en heeft over de gehele wereld geëxposeerd. Vanaf zaterdag 12 mei krijgt hij een overzichtstentoonstelling in de pop-up galerie van de Stichting Ermelo’s Kunstcollectief (StEK).

Kunstenaar Viktor Majdandžić is 87 jaar, maar hij schildert nog zo’n vijftien tot twintig doeken per jaar. Hoewel doeken, het zijn panelen waar hij met wiskundige precisie zijn verf over laat lopen. Een speciale techniek waarbij, zoals hij zegt, de natuur bepaald wat er uiteindelijk ontstaat. Dat is natuurlijk niet helemaal waar, immers de schilder bepaalt door het draaien van het paneel en de stand waarop het paneel gekanteld is, hoe de verf loopt. In het gesprek met de gepassioneerde kunstenaar gaat het vooral over wetenschap. Zo benaderd hij zijn werken ook. Zijn werken zijn te beschrijven als een soort geologie op één vierkante meter, waarin natuurlijke processen zoals kristallisatie, erosie en sedimentatie op elkaar inwerken. Door het ritme in z’n werk lijkt het diepte te hebben, wat overigens niet kan omdat ze op het platte vlak gemaakt zijn. De hersenen raken erdoor in de war wat het oog waarneemt, vertelt de kunstenaar. Tijdens het gesprek schiet Majdandžić voortdurend in de lach, hij geniet als hij vertelt over het ontstaan van een kunstwerk en hoe mensen dat benaderen. Hij heeft plezier als hij vertelt over de wiskundige reeksen waaruit zijn werken zijn opgebouwd en hij geniet van de interesse die we hebben in zijn persoon en werken.

Evolutie

Tijdens het interview laat Majdandžić zien hoe zijn werken tot stand komen. De schilderijen zijn opgebouwd uit soms wel honderd lagen. Majdandžić brengt een nieuwe laag zeer verdunde acryl aan op een deel van het schilderij in wording. Vervolgens bestrijkt hij de rest ruim met water zodat het kan vloeien. Hij zet de ezel schuin en de aangebrachte acrylverf begint te vloeien. ,,De helling kan ik wel beïnvloeden. Ik heb dus wel invloed en beheers zo natuurkrachten. Maar de rest is eigenlijk geologie.’’ Opvallend is dat het volgende schilderij al in wording is. Immers, de verf die van het bestaande werk afvloeit, valt op de grond op een nieuwe paneel. Dit is het begin van zijn nieuwe werk. Ook hierbij kan de kunstenaar enigszins invloed uitoefenen door bijvoorbeeld de helling te bepalen of het board te draaien. ,,Het begin is rationeel door het kiezen van structuren,’’ vertelt de kunstenaar. ,,En dan ontstaat er wat en kijk ik wat de volgende wordt en weer de volgende en zo door. Het doel is open, zoals in de evolutie, en vandaaruit ontstaat het volgende en volgende. Zo wil ik dat ook met mijn schilderijen. Ik vertaal wetten van orde en wetten van proces met utopie en toeval en onbeheerste en kijk hoeveel ze elkaar beïnvloeden en dan ontstaat er vanzelf een nieuw schilderij. En dat wordt altijd anders dan de vorige.’’ De kunstenaar lacht daarbij alsof hij aan wil geven dat hij er ook niets aan kan doen. ,,’De schilderijen schilderen zichzelf, opa’, zei mijn kleinzoon op een keer. En zo is het eigenlijk ook.’’

Veldwijk

Viktor Majdandžić werd in 1931 in Ivanjska Bosnië geboren en studeerde Buitenlandse Handel en Economie. Uiteindelijk besloot hij zich te wijden aan kunst en ging naar de Kunstacademie in Belgrado. Voor zijn afstudeerwerk ontving hij op 25 mei 1958 de eerste prijs en hij besloot die datum aan te houden voor het begin van zijn werk als beeldend kunstenaar. In 1969 emigreerde Majdandžić naar Nederland en kwam te werken op psychiatrisch ziekenhuis Veldwijk. Daar stond hij in het Atelier voor Beeldende Expressie aan de wieg van de creatieve therapie. ,,Ik zat in die tijd gewoon te schilderen en de patiënten zaten om me heen te werken. Zo ontstond er een interactie. Echter dat mocht toen geen creatieve therapie heten, immers therapie was alleen voorbehouden aan medici.’’ Majdandžić werkte tot aan zijn pensionering in 1991, in totaal 23 jaar op Veldwijk. ,,Met de directeur die me indertijd aangenomen heeft en die mij de vrije hand heeft gegeven, dr. Henk van Andel, heb ik nog steeds contact. Hij komt nog wel eens koffie drinken.’’

Wiskunde

,,Er is toch wel een verandering in de manier waarop Viktor zijn schilderijen maakt,’’ vertelt zijn vrouw Pieneke. ,,Vroeger maakte hij eerst de structuur en bepaalde daarna de kleuren. Dat is toch wel wezenlijk anders dan nu.’’ Dat is ook wel te zien in de opbouw van zijn eerdere werk. Meer lijnen, meer mathematisch berekend. Maar, wel allemaal volgens de Gulden Snede. Daarop zijn alle schilderijen opgebouwd. Uit vierkanten en cirkels die meerdere keren in zijn werken terugkomen: gespiegeld, gekanteld, verkleind of gedraaid. Het is in feite allemaal gebaseerd op herhaling van een vast patroon. De kunstenaar heeft meer dan duizend schilderijen gemaakt. Een derde daarvan is ‘in de wereld’ zoals Majdandžić de verkochte werken noemt. Pieneke Majdandžić: ,,Dan praten we alleen over de schilderijen, tekeningen en portretten zijn daarin niet meegeteld. Er is veel werk verkocht en we hebben redelijk kunnen achterhalen waar die werken zijn. Van alles zijn ook foto’s.’’ De kunstwerken van zestig jaar beeldend kunstenaar Viktor Majdandžić zijn vanaf 12 mei te zien in de pop-up galerie in De Enk 16.

• Vorige
• Volgende